MUZEUM ZAGŁĘBIA W BĘDZINIE
ul. Świerczewskiego 15, 42-500 Będzin
tel. (0-32) 267-77-07

Muzeum Zagłębia w Będzinie zostało utworzone w 1956 roku dzięki staraniom Miejskiego Społecznego Komitetu Odbudowy Zamku w Będzinie. Było pierwszą tego typu placówką w Zagłębiu Dąbrowskim. Siedzibą był odbudowany zamek będziński. Od 1983 roku drugą siedzibą Muzeum jest Pałac Gzichowski. Zgromadzone w ciągu przeszło 40 lat istnienia zbiory obejmują:
kolekcję dawnej broni i uzbrojenia, zbiory sztuki, obiekty archeologiczne pochodzące z badań prowadzonych na terenie Będzina (z wczesnośredniowiecznego grodziska na Górze Zamkowej) i Zagłębia, zbiory historyczne dokumentujące dzieje ziemi zagłębiowskiej oraz zabytki etnograficzne ilustrujące kulturę wsi zagłębiowskiej. W Muzeum organizowane są też różnotematyczne wystawy czasowe, comiesięczne koncerty kameralne, lekcje muzealne, odczyty oraz konkursy dla dzieci i młodzieży. Działa specjalistyczna biblioteka, która gromadzi literaturę naukową - około 4.000 pozycji.

W Y S T A W Y  S T A Ł E

Z A M E K
Broń i uzbrojenie w dawnych wiekach
W salach zamkowych zgromadzono kolekcję ukazującą rozwój broni i uzbrojenia od wczesnego średniowiecza do XX wieku. Zaprezentowano ciekawe okazy broni białej, siecznej i drzewcowej, broń palną i elementy uzbrojenia ochronnego. Zbiór składa się w dużej mierze z europejskiej broni regulaminowej, ale zawiera też wiele okazów broni galanteryjnej, myśliwskiej i sportowej - pięknie zdobionej masą perłową, hebanem i kością. Uwagę zwraca arbaleta niemiecka z przełomu XVI/XVII w. Ciekawie prezentuje się dział broni wschodniej.

Historia zamku będzińskiego
Wystawa prezentuje najstarsze przedstawienia rysunkowe i projekty rekonstrukcji zamku, m.in. J. Gumowskiego, A Szyszko-Bohusza. Na uwagę zasługuje XIX w. projekt F.M. Lanciego, ukazujący zamek po przebudowie w stylu gotyckim.

Zamki na Szlaku Orlich Gniazd
Wystawa planszowa, prezentująca fotokopie litografii Napoleona Ordy, XIX w. rysownika i akwarelisty znanego przede wszystkim z licznych widoków zabytków. Prace powstawały w latach 80-tych ubiegłego wieku, w czasie wędrówki Ordy Szlakiem Orlich Gniazd. Przedstawiają m.in. zamki w Pieskowej Skale, Siewierzu, Rabsztynie, Ogrodzieńcu, Bobolicach, Mirowie i Olsztynie. Prace Ordy zestawione zostały z rekonstrukcjami rysunkowymi Jana Gumowskiego (z I poł. XX w.) oraz ze zdjęciami ukazującymi obecny stan ruin, wykonanymi współcześnie przez Z. Wernera, wykładowcę ASP w Krakowie.

Będzin mlitarny
Wystawa poświęcona będzińskiej wojskowości. Składają się na nią obiekty ogólnowojskowe i eksponaty związane z działalnością organizacji paramilitarnych. Obejmują broń białą, sztandary, mundur oraz liczne fotografie i dokumenty. Większość zgromadzonych pamiątek dotyczy 23. Pułku Artylerii Lekkiej z Będzina, który stacjonował w mieście od 1922 r. do wybuchu II wojny światowej.

P A Ł A C
Wnętrza stylowe XVIII-XX w. Umeblowanie, tkaniny, wyroby rzemiosła artystycznego.

Malarstwo portretowe i pejzażowe XVIII-XIX w.
Kolekcja malarza i grafika - Samuela Cyglera.
Ceniony w okresie międzywojennym artysta pochodził z Będzina. Studiował na ASP w Krakowie, a grafikę w hamburskiej szkole rzemiosła artystycznego. Malował pejzaże miejskie, motywy rodzajowe, portrety. Najwyżej ocenione zostały jego grafiki. Do najbardziej znanych należy cykl "Dybuk".
Aktualnie prezentowane są prace malarskie artysty.

Dzieje Ziemi Zagłębiowskiej
Wystawa archeologiczno-historyczna. Prezentuje najstarsze zabytki kultury materialnej, cenne dokumenty i pamiątki historyczne z regionu Zagłębia. Ekspozycję wzbogacono o eksponaty uzyskane w trakcie prac wykopaliskowych prowadzonych na Górze Zamkowej w Będzinie. Do najcenniejszych zabytków prezentowanych w historycznej części wystawy należą XV-wieczny rękopis na pergaminie z hymnem ku czci św. Katarzyny i XVII-wieczne dokumenty cechowe. Ekspozycję przygotowano z myślą o młodzieży szkolnej, stąd obok autentycznych eksponatów wykorzystane zostały specjalne przygotowane modele, np. model neolitycznej wiertarki i krosna.

Zagroda chłopska z Zagłębia
Wystawa etnograficzna prezentująca wnętrze pomieszczenia mieszkalnego z początków XX w. - sprzęt gospodarstwa domowego, naczynia, meble. W drugiej części ekspozycji zgromadzono narzędzia rolnicze i przybory związane z obróbką wełny.

W Y S T A W Y  C Z A S O W E w 2001 roku:

- "Wacław Pilecki - Zagłębiak z wyboru" - wystawa ze zbiorów własnych Muzeum Zagłębia i rodziny artysty (czerwiec - sierpień)

- "Lutnik i jego warsztat" - ze zbiorów Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu (wrzesień - grudzień)



W Y D A W N I C T W A:
- "Muzeum Zagłębia w Będzinie" (informator)
- "Muzeum Zagłębia w Będzinie - Pałac"
- "Zeszyty Zagłębiowskie nr 2"
- "Zeszyty Zagłębiowskie nr 3"
- "Zeszyty Zagłębiowskie nr 4"
- "Zeszyty Zagłębiowskie nr 5"
- "Samuel Cygler" (album)
- "Jan Brodzki. Artysta z Zagłębia" (album)
- "Dzieje Ziemi Zagłębiowskiej" (informator wystawy)
- "Broń biała Wojska Polskiego 1914 - 1945" (informator wystawy)
- "Dawna apteka" (informator wystawy)
- oraz pocztówki, reklamówki, breloczki, plakietki, broszury, składanki: "Z dziejów kultury ludowej Zagłębia Dąbrowskiego", "Zagroda chłopska w Zagłębiu", "Samuel Cygler", "Madonna Guadelupe", "Tkanina Meksyku", "Jan Brodzki", "Teatry Azji", "Znani Polacy w karykaturze prof. Woźniaka"

L E K C J E  M U Z E A L N E
Dział archeologii
- Jak wytwarzano narzędzia krzemienne w poszczególnych okresach epoki kamienia na stanowiskach Ziemi Będzińskiej
- Siemonia w pradziejach
- Osady ludności kultury łużyckiej na podstawie znalezisk z Góry Zamkowej w Będzinie i najbliższych okolic
- Wielkie cmentarzyska ludności kultury łużyckiej z epoki późnego brązu i wczesnego żelaza w okolicach dzisiejszego Będzina
- Początki średniowiecznego Będzina w świetle źródeł archeologicznych
- Gdzie i jak chowano zmarłych w grodzie będzińskim we wczesnym średniowieczu
- Osady wczesnośredniowieczne przy starym szlaku handlowym Kraków - Wrocław na terenie dzisiejszego Zagłębia

Dział historii
- Królewskie miasto Będzin w średniowieczu
- Dzieje zamku w Będzinie
- Złoty wiek Będzina (XVI-XVIII)
- Rodzi się Zagłębie - początki przemysłu na ziemi będzińskiej
- Dzieje i kultura Żydów będzińskich
- Zamki Jury Krakowsko-Częstochowskiej
- Legendy będzińskie
- Kultura materialna pałaców i dworów szlacheckich XVIII w., na przykładzie Pałacu Gzichowskiego w Będzinie
- Dziedzictwo kulturowe Będzina - temat wzbogacony kolorowymi przeźroczami (72 sztuki)

Kultura ludowa Zagłębia
- Cykl obrzędów dorocznych w Zagłębiu Dąbrowskim
- Strój ludowy w Zagłębiu


Prosimy o wcześniejsze uzgodnienie terminów:
DZIAŁ NAUKOWO-OŚWIATOWY - mgr Agnieszka Klata
tel. (0-32) 267-77-07

- odpłatność za lekcje muzealne: 30 zł (grupa)
* Kultura ludowa Zagłębia Dąbrowskiego - zajęcia praktyczne dla uczniów szkół podstawowych, w trakcie których zapoznają się z tradycyjnym sposobem wyrobu masła i pracą na ręcznym warsztacie tkackim, odpłatność: 30 zł + artykuły spożywcze (13 zł)

MUZEUM ZAGŁĘBIA w Będzinie
ul. Świerczewskiego 15, 42-500 Będzin
tel.: (0-32) 267-77-07 - Dyrekcja
267-44-61 - Pałac
267-47-31 - Zamek
e-mail: asmogor@kki.net.pl
strona www



Muzeum czynne:
- wtorek, czwartek, piątek w godzinach od 9.00 do 15.00
- środa: od 9.00 do 17.00
- sobota, niedziela: od 10.00 do 15.00
* w sobotę wstęp bezpłatny

Ceny biletów:
3 zł normalny, 2 zł ulgowy, przewodnik 8 zł
W celu zapewnienia wycieczce przewodnika wskazane jest wcześniejsze zgłoszenie telefoniczne.

Dojazd:
- samochodem (kompleks: Zamek i Pałac leży 12 km na północny wschód od katowickiego ronda - ok. 15 min. jazdy):
trasą E-75 (jedynka w kierunku na Warszawę) 11 km od skrzyżowania z E-40,
trasą E-40 (czwórka w kierunku na Kraków) 1 km do ronda pod Zamkiem, przez rondo prosto (na Kraków) za rondem w lewo w ulicę Podzamcze
- pociągiem linii Katowice-Częstochowa (stacja Będzin-Miasto, ok. 1 km od zamku)
- tramwajem linii 21, 27 z Sosnowca; 21, 22, 25 z Dąbrowy Górniczej; 22 z Czeladzi
- autobusem linii 40, 800, 807

Z A P R A S Z A M Y !